T&L Lidzbark Warmiński zwany był „Perłą Warmii”. Położony jest w odległości 48 km od Olsztyna, więc warto odwiedzić to miasto będąc w okolicy stolicy Warmii i Mazur.
Lidzbark Warmiński – historia
Lidzbark Warmiński zwany Perłą Warmii ma bogatą historię. Sięga ona połowy XIII w. Pierwsza wzmianka o osadzie Lecbark pochodzi z roku 1240, kiedy podbili ją Krzyżacy. Miejscowość znajdowała się w takim regionie, że jej historia była bardzo burzliwa i warto się z nią głębiej zapoznać. Walczyli w tej okolicy Krzyżacy, Prusowie, Polacy, Szwedzi, Francuzi, Niemcy i Rosjanie.
Rozwój Lidzbarka rozpoczyna się w połowie XIV w. Wybudowano zamek, ratusz, kościół, szpital oraz otoczono je murami i basztami. Powstał też wodociąg, który działał do początków XX w. Do miasta prowadziło też kilka bram, z których do dnia dzisiejszego pozostał fragment jednej.
W 1350 r. Lidzbark został siedzibą biskupów warmińskich oraz stolicą Warmii (do XIX w.) oraz największym jej miastem.
W II połowie XVIII w. biskupem warmińskim był Ignacy Krasicki. Po jego śmierci rezydencję biskupów przeniesiono do Olsztyna, a Lidzbark zaczął tracić na znaczeniu. W czasie zaborów miasto, podobnie jak cała Warmia, należało do Królestwa Prus.
II wojna światowa również jego nie oszczędziła. Miasto zostało zniszczone w 80%. Do Polski powróciło w 1945 r. Niestety nie odzyskało już wszystkich swoich walorów. Posiada jednak nadal wiele atrakcji, które po prostu trzeba zobaczyć.
Lidzbark Warmiński zwany Perłą Warmii. Kolegiata św. Piotra i Pawła
Od pewnego czasu przymierzaliśmy się do zwiedzania Lidzbarka Warmińskiego zwanego Perłą Warmii. Uważamy teraz, że warto było przyjechać do tego uroczego miasteczka.
Samochód zaparkowaliśmy nad rzeką w okolicy Kolegiaty św. Piotra i Pawła. Z parkingu rzucił się w oczy ogrom kościoła.
Warto zaznaczyć, że miasto leży u zbiegu rzek Łyny i jej dopływu Symsarny, co dodaje mu walorów przyrodniczych. Fakt ten również zadecydował o jego założeniu właśnie w tym miejscu.
Skoro jesteśmy niedaleko Kolegiaty to od niej postanawiamy rozpocząć nasze zwiedzanie. Żeby podejść do obiektu musimy przejść przez jeden z ponad 15 mostów, mostków i kładek, które znajdują się w tym mieście. Tuż obok zwrócił naszą uwagę kolejny o ciekawym wyglądzie. Okazało się, że jest to Most Kopernika, który prowadzi bezpośrednio na Plac Kościelny.
Historia tego miejsca sięga roku 1315. W tym czasie wybudowana była tu drewniana bazylika. Obiekt jest późnogotycki, ale przechodził w swej historii kilka przemian. Warto zwrócić uwagę na ołtarz, witraże, ambonę, ogólny wystrój oraz gwiaździste sklepienia.
Bulwar nad rzeką Łyną
Po wyjściu z Kolegiaty postanowiliśmy trochę odpocząć w jakimś spokojnym, zielonym zakątku. Trafiliśmy na Bulwar. Obszar położony jest nad rzeką Łyną między dwoma z wielu mostów. Znajdziemy tu wiele ścieżek pieszych i rowerowych, ławeczek i kolorowych rabatek. Z tego miejsca widać też Kolegiatę św. Piotra i Pawła.
Cerkiew pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Wypoczęliśmy nad Łyną i wśród zieleni oraz nabraliśmy sił do kontynuowania spaceru po Lidzbarku Warmińskim zwanym Perłą Warmii. Wspięliśmy się, więc po schodach na niewielką skarpę i oczom naszym ukazał się biały budynek o ciekawej architekturze. Dowiedzieliśmy się, że stoimy przed najwybitniejszym przykładem architektury protestanckiej na Warmii z początku XIX w. Nas szczególnie zainteresowała oryginalna fasada z dwoma wieżami po bokach. Początkowo mieścił się w tym miejscu kościół ewangelicki, a obecnie znajduje się tu cerkiew prawosławna pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Niestety nie udało się nam wejść do środka.
Lidzbark Warmiński zwany Perłą Warmii. Wysoka Brama
Nieco dalej trafiliśmy na monumentalną budowlę, będącą pozostałością po jednej z bram prowadzących niegdyś do miasta. Pozostałe niestety się nie zachowały. Oryginalnie ten fragment Wysokiej Bramy, którą możemy dziś oglądać był tylko jej częścią stojącą przed bramą właściwą. Powstała ona w połowie XV w., ale nie doczekała się obecnych czasów. Obiekt ten należał do murów obronnych miasta i jest największym zabytkiem (pierwszej klasy) tego rodzaju na terenach Warmii i Mazur.
W czasach powstania była twierdzą przystosowaną do walk artyleryjskich. Na pamiątkę mamy tu wmurowane w ściany kamienne kule armatnie. Mieścił się tu w późniejszych czasach areszt. Budowli niestety nie można zwiedzać, a szkoda.
Ratusz w Lidzbarku Warmińskim
Dalsza wędrówka doprowadziła nas do kolejnego budynku z czerwonej cegły, który okazał się Ratuszem. Obiekt prezentuje się bardzo ciekawie i pochodzi z początku XX w. II wojnę światową udało mu się przetrwać bez większych zniszczeń, jako jednemu z niewielu zabytków w okolicach Starego Miasta.
Warto zwrócić uwagę na zdobienia i wykończenie fasady różnymi elementami i wieżyczkami.
Z tej okolicy mamy też interesujący widok na Zamek biskupów warmińskich, do którego będą prowadzić nasze kolejne kroki.
Zamek biskupów warmińskich Wawelem Północy
W Lidzbarku Warmińskim zwanym Perłą Warmii wybudowano gotycki zamek nazywany czasem Wawelem Północy. To właśnie tu zaplanowany był nasz kolejny, bardzo ważny punkt zwiedzania miasta. Jest on jednym z najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej w Polsce, który od 2018 r. nazwano pomnikiem historii.
Wielkość zamku wzbudza zachwyt. Do niego podchodzimy od strony dużego placu. Otaczają go byłe zabudowania gospodarskie, a naprzeciwko głównego wejścia znajduje się wyższa od innych budynków wieża z zegarem. Po wielu przebudowach jest to czterogwiazdkowy Hotel Krasicki.
Obecnie w zamku mieści się Muzeum Warmińskie, które warto zobaczyć. Można też za dodatkową opłatą wejść na punkt widokowy znajdujący się na najwyższej narożnej wieży.
Na początek zwiedzania wchodzimy na dziedziniec, który otoczony jest dwupiętrowymi krużgankami. Co ciekawe są one jedynymi w Polsce, które przetrwały do naszych czasów w stanie niezniszczonym. Wchodzimy na ich drugie piętro i tu kolejna niespodzianka – oryginalne, odsłonięte freski z XIV w.
Zamek od 1350 roku zamieszkiwało kilkunastu biskupów warmińskich, a ostatnim był Ignacy Krasicki znany, jako poeta, ogrodnik i autor bajek. Rok 1795 był końcem panowania biskupów na zamku i zaczął on pełnić inne funkcje. Między innymi był: szpitalem, sierocińcem, koszarami i więzieniem.
Wchodzimy oczywiście do okazałych wnętrz i oglądamy gwiaździste sklepienia, historyczne malunki, ciekawe przejścia między poszczególnymi komnatami, zbrojownię, piwnice ze sklepieniami, meble, zastawę stołową, kaplicę z organami, Wielki refektarz z XIV wiecznymi freskami i wiele innych ciekawych miejsc oraz eksponatów.
Ciekawostki związane z zamkiem biskupów warmińskich
Ciekawostką jest fakt, że na zamku mieszkał na początku XVI w. Mikołaj Kopernik. Trwało to około 7 lat, aż przeprowadził się do Fromborka, ale i wtedy odwiedzał Lidzbark oraz mieszkającego tu wuja. To na tutejszym zamku powstał wstęp do najważniejszego jego dzieła.
Kopernik mieszkał również na Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie, o którym pisaliśmy tutaj.
Kolejnym zdarzeniem związanym z zamkiem jest fakt, że to właśnie tu zapadła decyzja o tym, że królem Polski ma zostać Stanisław Leszczyński. Miało to miejsce podczas jego spotkania z władcą szwedzkim Karolem XII, który w tym okresie stacjonował w Lidzbarku.
Spacer dookoła Wawelu Północy
Zamek warto obejść, ponieważ znajdziemy tu wiele punktów widokowych, z których obiekt prezentuje się wyśmienicie. Przejdziemy ścieżką spacerową obok fragmentów dawnej fosy, zobaczymy ciekawie wbudowane cztery narożne wieże. Warto też zwrócić uwagę na XVI w. basztę o podstawie koła, której nie zobaczymy będąc na dziedzińcu i wewnątrz zamku. Możemy też oglądać fragmenty murów miejskich. Obchodząc zamek z pewnością natkniemy się na amfiteatr, w którym każdego roku odbywają się Lidzbarskie Wieczory Humoru i Satyry oraz Lidzbarskie Starcia Kabaretowe.
Lidzbark Warmiński zwany Perłą Warmii. Oranżeria Krasickiego
Ostatnim punktem naszego zwiedzania miasta jest Oranżeria Krasickiego, czyli urokliwy, położony na wzniesieniu pałacyk. To miejsce jest również wspaniałym miejscem widokowym, więc z pewnością warto się wspiąć po ciekawie zaprojektowanych schodach.
Barokowo-klasycystyczna Oranżeria zwana jest również Pałacykiem Krasickiego. Żeby do niej podejść należy najpierw przejść przez niewielki park z fontanną i obejrzeć pomnik biskupa, poety, bajkopisarza i ogrodnika.
Na miejscu obecnego skweru z fontanną był kiedyś ogród botaniczny zaprojektowany przez I. Krasickiego, który sprowadzał tu roślinność z całej Europy. Ogród był jego oczkiem w głowie. Niestety się nie zachował, a szkoda, bo podobno odwiedzała go cała Europa taki był piękny.
Budynek na wzniesieniu, do którego zmierzamy powstał na początku XVIII w., jako pawilon ogrodowy. Ostatnim użytkownikiem był oczywiście I. Krasicki, który rozbudował ten obiekt.
Obecnie znajduje się tu biblioteka oraz sala, w której organizuje się prelekcje, koncerty i inne wydarzenia kulturalne. Część budynku, w której ta sala się mieści to jedyny prawie oryginalny fragment, który przetrwał do naszych czasów. Warto wejść do środka żeby podziwiać wystrój wnętrza Oranżerii.
Z całą pewnością warto było wspiąć się na to wzgórze po pięknych architektonicznie schodach żeby zobaczyć z góry widok niewielkiego parku, ogrodu z fontanną, z którego tu dotarliśmy. Za ulicą widzimy kościół św. Apostołów Piotra i Pawła, od którego rozpoczęliśmy zwiedzanie i pod którym zostawiliśmy samochód. Nieco dalej widzimy przysłonięty Zamek biskupów warmińskich, ale jego dach i wieże narożne są wyraźnie widoczne. Ten zabytek również już zwiedziliśmy.
Na zwiedzanie Lidzbarka Warmińskiego zwanego Perłą Warmii warto poświęcić nawet cały dzień. Znajduje sie tu wiele cennych zabytków: Wysoka Brama, a właściwie jej fragment, Wawel Północy, czyli Zamek biskupów warmińskich, kościół św. Apostołów Piotra i Pawła, Pałacyk Krasickiego, czyli Oranżeria, cerkiew, bulwary itd.
Zawitajcie tu, jeśli lubicie podziwiać monumentalne widoki potężnego zamczyska, spacerować w zaciszu jego komnat, zgłębiając tajniki historii, architektury i sztuki naszych przodków.
