T&L Arboretum Leśne Warmii i Mazur w Kudypach to miejsce, które polecamy miłośnikom przyrody. Otwarte jest od wiosny do jesieni i o każdej porze roku prezentuje się znakomicie.
Arboretum im. Polskiego Towarzystwa Leśnego jest unikatowym miejscem w skali Polski północno – wschodniej i jedynym w województwie warmińsko – mazurskim. Leży tak blisko stolicy województwa – Olsztyna, że można tu dotrzeć pieszo od przystanku autobusowego linii 107, można również dojechać samochodem bądź rowerem. Pojazdy zostawimy na dużym parkingu przy wejściu.
Spodoba się tu zarówno osobom starszym jak i młodszym: cisza, śpiew ptaków czyste powietrze wśród zieleni, barwne kolory kwiatów, sprawią, że łono natury znajdzie się w zasięgu ręki.
Arboretum w Kudypach – Budynek Edukacyjny
Pierwszy obiekt, jaki widzimy zbliżając się do punktu docelowego to budynek edukacyjny, w którym możemy kupić bilety potrzebne przy wejściu na teren ogrodu botanicznego.
Nie tylko po bilety warto tu zajrzeć. W Izbie Edukacyjnej znajdziemy miejsce pokazujące piękno tutejszych lasów. Zapoznamy się z występującą tu roślinnością oraz zamieszkującymi te tereny zwierzętami. Oprócz tego zobaczymy wystawę geologiczną oraz miejsce pokazujące narzędzia wykorzystywane przez leśników do wykonywania swojej pracy. Okazuje się, że nie jest ona wcale taka łatwa i lekka.
Historia Arboretum w Kudypach
Wszystko zaczęło się w roku 1983. To właśnie wtedy potężne wiatry wywróciły drzewa na tym terenie i dokonały poważnych zniszczeń na znacznym obszarze. W roku 1989 członkowie Polskiego Towarzystwa Leśnego zdecydowali o utworzeniu w tym miejscu Arboretum. Pierwsze okazy drzew i krzewów posadzono w roku 1990. Zaczęło się od około sześćdziesięciu sadzonek i z roku na rok okazów przyrodniczych przybywało.
Założyciele Arboretum
Arboretum powstało dzięki leśnikom z Polskiego Towarzystwa Leśnego. Głównym pomysłodawcą był Prezes Olsztyńskiego Oddziału PTL Zygmunt Trociński. W realizacji koncepcji pomagali: dendrolog Jerzy Tumiłowicz, który był kierownikiem Arboretum w Rogowie i przekazał pierwsze sadzonki, pracownicy Katedry Botaniki i Ochrony Przyrody UWM w Olsztynie i jej kierownik Czesław Hołdyński.
Organizacją ogrodu botanicznego zajęli się pracownicy Nadleśnictwa Kudypy z nadleśniczym Janem Skarabą. To właśnie ta postać została uwieczniona na jednej z atrakcji ogrodu, którą jest zegar słoneczny. Postawiony on został w uroczym specjalnie przygotowanym miejscu.
Arboretum podzielono na działy
Obecnie w dziale flory polskiej mamy około trzysta gatunków krzewów i drzew, co jest jedną z największych kolekcji w Polsce. W tej części znalazło się również miejsce dla roślin prawnie chronionych i zagrożonych wyginięciem.
W części kolekcyjnej znajdziemy ponad siedemset gatunków drzew i krzewów. W dużej ilości prezentowane są tu klony, irgi, jałowce, świerki, jodły i suchodrzewy. Znajdziemy tu roślinność reprezentującą Azję (Chiny, Korea i Japonia), Amerykę Północną (USA i Kanada) oraz Europę (Rosja).
We fragmencie wydzielonym na las naturalny znajduje się wiele drzew – pomników przyrody.
Funkcje pełnione przez Arboretum
Ponieważ ogród botaniczny jest dogodnie położony tuż koło miasta to pełni rolę edukacyjną, społeczną i naukową. Odbywają się tu zielone lekcje, jest to miejsce chętnie wybierane przez wycieczki szkolne, a mieszkańcy chętnie uciekają tu od hałasu miejskiego i odpoczywają wśród zieleni i świergotu ptactwa. Jest to bardzo relaksujące szczególnie, jeśli się spaceruje po wytyczonych ścieżkach i drewnianych mostkach.
Lapidarium geologiczne
W Arboretum mamy wiele ciekawostek i atrakcji rozmieszczonych wśród niezliczonej ilości ścieżek i zakamarków. Wszystkie mówią nam o życiu lasu i w lesie. Jednym z takich miejsc jest Lapidarium geologiczne. Wzdłuż ścieżki rozmieszczone są wielkie kamienie i głazy, które występują na terenie Warmii i Mazur. Wszystkie są odpowiednio opisane i zaprezentowane oraz rozmieszczone wśród wszechobecnej zieleni.
Kolejną atrakcją są stojące w lesie drewniane sarenki, które są jednocześnie doniczkami na różne kwiatki.
Altanki i ławeczki wśród roślinności
Wśród bujnej roślinności i przy wijących się między nią ścieżkach porozmieszczane są altanki, w których możemy schronić się przed palącym słońcem lub niespodziewanym deszczem. Są tak rozmieszczone żeby zapewnić atrakcyjne widoki wypoczywającym.
Przy leśnych dróżkach poustawiane są ławeczki, na których możemy przysiąść i podziwiać niesamowity koloryt przeróżnych kwiatów, piękne drzewa oraz zasłuchać się w świergot wielu gatunków ptaków, które obrały sobie to miejsce za dom.
Przy dobrej pogodzie i odpowiednich prądach powietrznych możemy odpoczywając i słuchając ptaków obserwować wyciągane do samodzielnego lotu z pobliskiego lotniska na Dajtkach szybowce. Pięknie się prezentują na tle niebieskiego nieba i dodają uroku temu nieprzeciętnemu miejscu, w którym się znajdujemy.
Funkcje edukacyjne
Pisaliśmy już, że Arboretum pełni między innymi funkcje edukacyjne. Nie dotyczy to jedynie Budynku Edukacyjnego, ale również terenu otwartego. Mamy tu wiele miejsc, z których dowiemy się na przykład jak można pomagać zwierzętom zimą ustawiając na przykład paśniki z sianem.
Zobaczymy również jak wyglądają domki dla ptaków i dowiemy się, dlaczego warto je budować i montować na drzewach.
Możemy również opisane pnie drzew oraz ich przekroje. Z tej ekspozycji dowiemy się jak odróżnić różne rodzaje drzew po korze. Zrozumiemy również jak można określić wiek drzewa po ilości słojów.
Kolejna wystawka opowie nam o tym, czego nie możemy zobaczyć, ponieważ znajduje się pod ziemią. Chodzi mianowicie o korzenie różnych drzew. Okazuje się, że poszczególne gatunki różnią się tym elementem. Jedne mają korzenie płytkie i mocno rozłożyste inne wąskie i głębokie.
Udogodnienia dla zwiedzających
Zwiedzający mają tu przygotowane miejsca do odpoczynku. Są to bardzo zadbane odizolowane obszary odgrodzone zielonymi żywopłotami.
Znajdą tu swoje miejsce zakochani, którzy mogą pobujać się na ławeczce huśtawce lub posiedzieć na przygotowanych leżakach w Zakątku zakochanych.
Chodząc po wielu ścieżkach z pewnością natkniemy się na Zakątek relaksu, gdzie również możemy odpocząć w ciszy i spokoju.
Drzewa porośnięte pnączami
Znajduje się tu takie miejsce, które nam bardzo przypadło do gustu. Grupa drzew porośniętych bluszczem. Część z nich jest już martwa, ale pnie otulone zieloną roślinnością otrzymują drugie życie i tworzą niezapomniane wrażenie.
Arboretum piękne o każdej porze roku
Arboretum jest otwarte dla zwiedzających od połowy kwietnia do końca października. Każda pora roku, jaką ten okres czasu obejmuje jest inna, ale równie zachwycająca. Najładniej jednak, jeśli chodzi o kolorystykę naszym zdaniem prezentuje się wiosna oraz jesień.
Wiosna to wielobarwność budzącego się z zimowego snu życia. Soczysta zieleń trawy i młodych listków oraz tęcza kwitnących krzewów to efekt niesamowity.
Jesień natomiast to bogactwo czerwieni, brązu i złota. Ta pora roku jest równie zachwycająca jak wiosna, choć widać już wyraźnie, że przyroda szykuje się do zimowego snu.
Leśne ścieżki i kładki
Na terenie Arboretum mamy naturalne mokradło, cieki wodne i niewielkie jeziorko. Wszystko to doskonale prezentuje się z punktów widokowych na ścieżkach spacerowych. Ponieważ teren nie jest płaski, a chodzimy po niewielkich wzniesieniach, więc mamy wiele niezapomnianych widoków.
Ponieważ mamy w Arboretum tereny podmokłe to oczywiście muszą być różnego rodzaju mostki i kładki, po których możemy się poruszać.
To właśnie z tych przejść poznajemy naturalną roślinność obszarów podmokłych i wodnych.
Ścieżki są tak poprowadzone, że obok nich znajdują się ciekawe okazy wszelakiej roślinności. Jest to faktycznie raj dla chcących odpocząć i pozachwycać się różnorodnością barw i dźwięków.
Plac zabaw rajem dla dzieci
Po tak wielu atrakcjach i wrażeniach możemy się posilić w specjalnie przygotowanym miejscu do pieczenia kiełbasek nad ogniskiem (po wcześniejszym uzgodnieniu).
Po wyjściu w okolice Domu edukacyjnego dzieci mogą zażyć ruchu na przygotowanym i bezpiecznym placu zabaw.
Myślimy, że będąc w okolicy warto poświęcić trochę czasu na spacer w tym unikatowym miejscu na terenie Polski północno – wschodniej.
