Dom Uphagena w Gdańsku

Dom Uphagena w Gdańsku

Ponownie zapraszamy do stolicy woj. pomorskiego i na Trakt Królewski, gdzie pobudowany jest Dom Uphagena w Gdańsku. To kolejna nasza propozycja poza opisanymi już: Bazyliką Mariacką, Dworem Artusa oraz ratuszem. To jedyna w Polsce i jedna z niewielu w Europie zabytkowa kamienica z XVIII w. udostępniona do zwiedzania. Znajduje się tu Muzeum Wnętrz Mieszczańskich.

Dom Uphagena w Gdańsku - Fasada Domu Uphagena
Fasada Domu Uphagena

Wiedzieliśmy o tym miejscu jeszcze przed przyjazdem do Gdańska i postanawiamy je odszukać. Niestety nie jest oznaczone na kierunkowskazach, które wskazują ważne miejsca i musimy odszukać je samodzielnie. Przed fasadą jedynie wykuty napis świadczący o tym zabytku.

Dom Uphagena w Gdańsku - Informacja o Domu Uphagena nad wejściem na Trakcie Królewskim
Informacja o Domu Uphagena nad wejściem na Trakcie Królewskim

Skoro już znaleźliśmy tę atrakcję to zaczynamy tradycyjnie od paru słów historii.

Dekoracje we wnętrzach muzealnych Domu Uphagena w Gdańsku
Dekoracje we wnętrzach muzealnych

Dom Uphagena w Gdańsku – historia

Początkowo był tu mieszkalny budynek drewniany. Mówi się o nim już w 1357 r. W XV w. jest to już budynek murowany, a jego fasada zmieniona została w wieku XVI. Dom ten kupuje w roku 1775 zamożny bibliofil i historyk Johann Uphagen. Jego ród wywodził się z Flandrii.

Dom Uphagena w Gdańsku - Takie zdobienia oglądamy w Domu Uphagena
Takie zdobienia oglądamy w Domu Uphagena

Nakazuje on przebudowę fasady oraz wnętrz w obowiązującym wówczas nurcie rokoko. To w tym czasie powstają pięknie dekorowane boazerie (motywy np.: owady, kwiaty, architektura starożytna, sceny chińskie, ptaki). Dom był dostosowywany do potrzeb właściciela przez 12 lat.

Dom Uphagena w Gdańsku - Wystrój Sieni. Pierwsze pomieszczenie w muzeum
Wystrój Sieni. Pierwsze pomieszczenie w muzeum

Ciekawostką jest to, że budynek przez cały wiek XIX należał do jednej rodziny (1775-1909). Na przełomie XIX i XX w. obiekt budzi zainteresowanie, ponieważ w przeciwieństwie do innych w okolicy nie uległ modernizacji a jego wnętrze i wystrój pozostał taki jak w wieku XVIII.

Dom Uphagena w Gdańsku - Tak wyglądają komnaty w Domu Uphagena
Tak wyglądają komnaty w Domu Uphagena

W roku 1911 w kamienicy powstaje muzeum Dom rajcy Johanna Uphagena, które można zwiedzać do 1944 r. Była to jedna z największych atrakcji w Gdańsku. Następnie Niemcy ewakuują wystrój i wyposażenie. Kamienica zostaje zniszczona przez wojska radzieckie podobnie jak reszta Gdańska w marcu 1945 r. Większość oryginalnego wyposażenia zaginęła. W odbudowanej kamienicy w roku 1998 otwarte zostało Muzeum Wnętrz Mieszczańskich, które dziś możemy podziwiać do dnia dzisiejszego.

Dom Uphagena w Gdańsku - Zwracamy uwagę na boazerie, ściany oraz drzwi
Zwracamy uwagę na boazerie, ściany oraz drzwi

Muzeum, choć w nazwie ma nazwisko właścicieli nie jest biograficzne a ma za zadanie pokazanie mieszczańskiego życia i mieszkania XVIII wiecznych gdańszczan.

Dom Uphagena w Gdańsku - Drzwi nawiązują zdobieniami do boazerii w pomieszczeniu
Drzwi nawiązują zdobieniami do boazerii w pomieszczeniu

Dom Uphagena w Gdańsku – wchodzimy do Sieni i na antresolę

Zanim wejdziemy do środka podziwiamy fasadę kamienicy, która zachowała się razem z portalem do wysokości okien na pierwszym piętrze. Została odbudowana w 1953 r. na wzór oryginału.

Dom Uphagena w Gdańsku - Fasada Domu Uphagena
Fasada Domu Uphagena

Pokonujemy kamienny rokowy portal, nad którym umieszczony jest herb rodziny Uphagenów oraz zrekonstruowane drzwi w tym samym stylu.

Dom Uphagena w Gdańsku - Zdobny portal prowadzi do wnętrz mieszczańskich
Zdobny portal prowadzi do wnętrz mieszczańskich

Pierwszym pomieszczeniem jest wysoka Sień. Po jej prawej stronie mieścił się dawny kantor a obecnie jest tu sklepik oraz miejsce gdzie kupujemy bilety. Na piętro prowadzą drewniane schody z malowniczą balustradą.

Dom Uphagena w Gdańsku - Schody w Sieni prowadzą na antresolę
Schody w Sieni prowadzą na antresolę

Ciekawa jest posadzka, na której stoimy. Wykonano ją z olandzkich wapieni, które ze szwedzkiej wyspy na Morzu Bałtyckim przypływały na statkach, jako balast. Sufit oraz ścianę sieni zdobią sztukaterie. Na łańcuchu z XVIII w. wisi rekonstrukcja latarni sieniowej.

Wchodzimy po schodach na antresolę (półpiętro) i spoglądamy na wejście, przez które się tu dostaliśmy. Nad drzwiami zachował się oryginalny monogram Abigail i Johanna Uphagenów.

Dom Uphagena w Gdańsku - Nad drzwiami wejściowymi do muzeum widnieje monogram właścicieli
Nad drzwiami wejściowymi do muzeum widnieje monogram właścicieli

Z antresoli przechodzimy do wąskiego pomieszczenia zwanego herbaciarnią. Nazwa pochodzi od wystroju. Na boazeriach, ścianach i okiennicach widzimy zdobienia z motywami chińskimi. Prawdopodobnie był tu salonik.

Dom Uphagena w Gdańsku - Herbaciarnia
Herbaciarnia

Dom Uphagena w Gdańsku – Salon

Na piętrze znajdują się dwa najbardziej reprezentacyjne pomieszczenia kamienicy. Są to: Salon i Duża Jadalnia. Łączy je Sień I piętra, którą dziś byśmy nazwali przedpokojem.

Salon  na I piętrze Domu Uphagena w Gdańsku
Salon na I piętrze

My najpierw wchodzimy do Salonu, który zachwyca od pierwszego spojrzenia. Jest to główne i zarazem reprezentacyjne pomieszczenie w budynku. Ukończono je, jako ostatnie ze wszystkich, jakie się tu znajdują (1786). Pierwsze spotkanie z gośćmi odbyło się w Salonie w styczniu 1787 r. Rodzina Uphagenów w tym czasie świętowała rocznicę ślubu. Widzimy tu elementy wystroju zarówno rokokowe jak też klasycystyczne.

Dom Uphagena w Gdańsku - Salon
Salon

Salon to właściwie dwa kontrastujące ze sobą kolory. Czerwona adamaszkowa tkanina na ścianach oraz białe drewniane złocone boazerie, nisze w ścianach, drzwi itd. Na boazeriach wykonano malowidła przedstawiające ruiny i budowle antyczne. Nas to zestawienie barw zachwyciło.

Dom Uphagena w Gdańsku - Salon
Wystrój Salonu

W pomieszczeniu tym zwracamy uwagę na oryginalny piec z XVIII w. Salon oświetlany jest przez dziesięcioramienny szklany świecznik wyprodukowany w Anglii. Jest to rekonstrukcja, ponieważ oryginał zaginął w czasie działań wojennych. Ciekawa jest również nisza zegarowa, w której niestety nie ma już zaginionego zegara, ale jest inny z XVIII w. Meble również pochodzą z tego okresu.

Eksponaty prezentowane w Domu Uphagena w Gdańsku
Eksponaty prezentowane w Domu Uphagena

Dom Uphagena w Gdańsku – Duża Jadalnia

Pomieszczenie na piętrze od podwórza było zwykle używane, jako sypialnia. Bratanek Johanna postanowił zrobić w tym miejscu jadalnię (początek XIX w.). Wzory na boazerii przedstawiają sceny mitologiczne oraz antyczne budowle. Ściany pokrywa adamaszkowa tkanina w żółtym kolorze.

Dom Uphagena w Gdańsku - Duża Jadalnia

Obecne wyposażenie nie jest oryginalne, ale również pochodzi z XVIII w.: dwie gdańskie rokokowe szafy, gablotka, w której umieszczone są srebra oraz miśnieńska i berlińska porcelana itd. Okna również zasłania tkanina z adamaszku.

Dom Uphagena w Gdańsku - Duża Jadalnia
Duża Jadalnia

 Dom Uphagena w Gdańsku – Pokój Owadów

Z Dużej Jadalni przechodzimy do Pokoju Owadów. Oczywiście nie latają tu żadne stworzenia, natomiast na boazerii znajdują się ich wizerunki. Pomieszczenie służyło mieszkańcom do odpoczynku. Ściany pokrywa tkanina żakardowa. Meble pochodzą z XVIII w. ale nie należały do oryginalnego wyposażenia.

Pokój Owadów w Domu Uphagena w Gdańsku
Pokój Owadów

Dom Uphagena w Gdańsku – Pokój Kwiatów

Kolejnym pomieszczeniem jest Pokój Kwiatów. Jak już się domyśliliśmy z pobytu w poprzednich komnatach nazwa pochodzi od dekoracji na boazerii. W tym miejscu tylko niewielka część wystroju jest oryginalna. Reszta to świetnie wykonana rekonstrukcja.

Dom Uphagena w Gdańsku - Pokój Kwiatów
Pokój Kwiatów

Pokój Muzyczny

W tym miejscu znajdują się XVIII wieczne instrumenty muzyczne: fortepian oraz harfa. Wizerunki instrumentów wplecione są również w dekoracje boazerii oraz znajdujemy je, jako zdobienia ścian.

Pokój Muzyczny w Domu Uphagena w Gdańsku
Pokój Muzyczny

Mała Jadalnia

Ostatnim pomieszczeniem na piętrze jest to, w którym funkcjonowała jadalnia a następnie sypialnia. Boazeria przedstawia owoce a ściany pokrywa bawełniane płótno.

Dom Uphagena w Gdańsku - Mała Jadalnia
Mała Jadalnia

W Małej Jadalni podziwiamy piec oraz meble, z których część pochodzi z XVIII w. Oryginalny jest np. stolik na środku pokoju. Na tym kończymy zwiedzanie I piętra i klatką schodową schodzimy ponownie na parter. Warto dodać, że nie cały Dom Uphagena został odbudowany. Obok tego, co dziś możemy oglądać stała jeszcze inna połączona oficyna, która przepadła bezpowrotnie. Znajdował się tam np. bogaty księgozbiór właściciela.

Piec i dekoracje Małej Jadalni w Domu Uphagena w Gdańsku
Piec i dekoracje Małej Jadalni

Dom Uphagena w Gdańsku – podwórze

Z piętra schodzimy na dół i wchodzimy na wewnętrzny dziedziniec, czyli podwórze. Tu ciekawostka. Niewiele domów w tamtym czasie miało na swoim terenie ujęcie wody. Dom Uphagena takowe posiada a na podwórzu znajduje się kamienna studzienka. Dawniej wodę pobierano za pomocą pompy.

Dom Uphagena w Gdańsku - Podwórze - wewnętrzny dziedziniec
Podwórze – wewnętrzny dziedziniec

Z podwórza do domu prowadzi portal z sentencją „Ora et labora”, czyli „Módl się i pracuj”.

Dom Uphagena w Gdańsku - Wejście z podwórza do domu z sentencją
Wejście z podwórza do domu z sentencją

Inne pomieszczenia i podsumowanie wizyty

Na poziomie podwórza znajduje się sień, z której spoglądamy do izby kucharki. Pomieszczenie jest dużo skromniejsze od podziwianych przez nas wcześniej komnat.

Dom Uphagena w Gdańsku - Izba kucharki
Izba kucharki

W pobliżu izby osoby dbającej o wyżywienie musi być też kuchnia. Tak właśnie się dzieje. Spotykamy tu nawet panią kucharkę, która przygotowuje strawę na wyposażeniu typowym dla mieszczańskich kuchni z XVIII w.

Dom Uphagena w Gdańsku - Kucharka wita nas w swej kuchni
Kucharka wita nas w swej kuchni

Przy takich miejscach w domu musi być oczywiście spiżarnia będąca podręcznym magazynem produktów.

Spiżarnia w Domu Uphagena w Gdańsku
Spiżarnia

Na pobycie w pomieszczeniach kuchennych kończymy naszą przygodę związaną z Muzeum Wnętrz Mieszczańskich. Jesteśmy zachwyceni pobytem w pięknie przygotowanych dla turystów komnatach. Zarówno całość jak i najmniejsze szczegóły są dopracowane do perfekcji. Szkoda tylko, że do Domu Uphagena nie prowadzą żadne kierunkowskazy a znajduje się on w pobliżu ratusza na Trakcie Królewskim.

Dom Uphagena na Trakcie Królewskim w Gdańsku. W głębi wieża ratusza
Dom Uphagena na Trakcie Królewskim w Gdańsku. W głębi wieża ratusza

Żegnamy się już z tym miejscem. Nie kończymy jednak zwiedzania Głównego Miasta w Gdańsku. Nasze relacje możecie śledzić na blogu www.myzwiedzamy.pl. Zapraszamy do wspólnego zwiedzania :).

Polecamy przeczytać

Komentarze