T&L Pierwszym miejscem poza Krakowem w czasie naszej obecnej wyprawy po woj. małopolskim jest Kopalnia Soli Wieliczka. Już jakiś czas temu mieliśmy przyjemność zwiedzania tej atrakcji wpisanej na listę UNESCO. Zobaczymy czy coś się zmieniło przez te lata. O naszych przygodach w czasie licznych podróży przeczytacie na blogu www.myzwiedzamy.pl.
Samochód zostawiamy na obszernym parkingu i zmierzamy pod Szyb Daniłowicza. W tym miejscu spotykamy sięz przewodnikiem, który oprowadzi nas po Trasie Turystycznej.
Warto kupić bilet przez Internet na odpowiednią godzinę i się nie spóźnić. W sezonie jest tak dużo chętnych do zwiedzania, że kupno biletu może okazać się niemożliwe. Nam się udało, więc zapraszamy do wspólnego zwiedzania.
Zanim zejdziemy pod ziemię kilka ważnych informacji.
- Zwiedzanie trwa od 2 do 3 godzin w zależności od tego czy zdecydujemy się na odwiedzenie Muzeum Żup Krakowskich.
- Temperatura pod ziemią wynosi 14 – 180C, więc marznącym przyda się bluza lub sweterek.
- Długość trasy, którą pokonamy to około 3,5 km.
- Osiągniemy głębokość 135 m.
- Do kopalni schodzimy po około 380 stopniach i jesteśmy na poziomie I czyli 64 m pod ziemią.
- Na powierzchnię wracamy windą z poziomu III (135 m), więc nie musimy się wspinać.
- Ogółem do pokonania na całej trasie mamy około 800 schodków.
Kopalnia Soli Wieliczka – wyróżnienia, osiągnięcia i ciekawostki
W 1976 r. kopalnia zostaje wpisana do krajowego rejestru zabytków.
W 1978 r. znajduje się na liście światowego dziedzictwa, którą prowadzi UNESCO.
Od 1994 r. jest pomnikiem historii.
Ogólnopolski dziennik „Rzeczypospolita” w 2007 r. przeprowadził plebiscyt na siedem nowych cudów Polski. Kopalnia Soli Wieliczka uzyskała największą ilość głosów.
Najliczniej turyści odwiedzili kopalnię w 2019 r. Było to 1,9 mln osób. Niestety epidemia COVID-19 popsuła te statystyki, ale obecnie obiekt ponownie staje się hitem turystycznym.
We wrześniu 2023 r. do kopalni wszedł 50 milionowy zwiedzający licząc od zakończenia II wojny światowej.
W 2012 r. otwarto drugą ścieżkę dla odwiedzających kopalnię. Jest to Trasa Górnicza.
Książę Henryk IV Probus w 1289 r. zbudował w Wieliczce łaźnię. Pracowali tu też cyrulicy, którzy wykonywali proste zabiegi chirurgiczne. Udzielano tu pomocy ofiarom wypadków, wdowom i sierotom po górnikach.
Król Kazimierz III Wielki w roku 1363 ufundował szpital obok kopalni. Prowadził go zakon św. Ducha. Posadę cyrulika kopalnianego po raz pierwszy w Polsce objęła kobieta. Magdalena Bendzisławska była jedną z pierwszych pań chirurgów na terenie Polski.
Charakterystyka kopalni
Kopalnia posiada 9 poziomów, z których pierwszy sięga 64 m, a najniższy leży na 327 metrze pod powierzchnią ziemi.
W zabytku znajduje się około 3000 wyrobisk, które są połączone chodnikami, pochylniami, szybami i jeziorkami. Ich łączna długość przekracza 200 km. Niektórzy twierdzą, że jest ich nawet 300.
Kubatura wszystkich komór eksploatacyjnych to około 7,5 mln m3.
W kopalni panuje unikatowy mikroklimat. Duża wilgotność i zwartość chlorku sodu, stała temperatura powietrza oraz inne parametry powodują, że na głębokości 135 m odbywają się turnusy rehabilitacyjne dla osób mających problemy z górnymi drogami oddechowymi.
Kopalnia Soli Wieliczka oraz pobliska „Bochnia” są jedynymi na świecie obiektami górniczymi czynnymi bez przerwy od średniowiecza do dziś.
W kopalni od XVI w. pracowały również konie. Niestety dożywotnio. Zdecydowana większość nie ujrzała już światła dziennego po zjechaniu pod ziemię.
Kopalnia Soli Wieliczka – historia wydobycia
Wiek złóż solnych, które są tu wydobywane określa się na około 14 mln lat. Powstały one w miejscu, gdzie w miocenie znajdowało się morze Paratetyda o wysokim zasoleniu. Zbiornik ten zanikł. Zostały jednak po nim wielkie złoża solne. Wielickie ma około 10 km długości, od 600 do 1500 m szerokości oraz do 400 m głębokości.
Początkowo pozyskiwano solankę, z której na drodze odparowywania uzyskiwano sól (warzenie soli). Miało to miejsce już około 3 tys. lat p.n.e. Taki proces pozyskiwania soli jadalnej trwał przez okres od 3 do 4 tys. lat.
Na przełomie XII i XIII zaczęto drążyć studnie. Te zamieniły się w szyby, które z czasem połączono chodnikami i wyrobiskami. Obszar, na którym wydobywano sól stopniowo się rozrastał i pogłębiał aż do stanu, który możemy podziwiać w dniu dzisiejszym.
Obiekt w Wieliczce był uznawany w latach 70. XIX w. za najwydatniejszą kopalnię soli na świecie.
Kopalnia Soli Wieliczka – co nas czeka w czasie spaceru po Trasie Turystycznej
Trasa Turystyczna w Wieliczce powstała na przełomie XVIII i XIX w. Do przejścia pod ziemią mamy około 3 km. Po drodze zwiedzamy 20 komór, które rozmieszczone są na głębokościach od 64 do 135 m. Na szlaku pokonujemy około 800 schodów. Pod ziemią spędzimy od 2 do 3 godzin w temperaturze 14 – 180C.
Każda komora, przez którą przechodzimy ma inną nazwę i poświęcona jest innej osobie lub wydarzeniu. Przedstawiamy kilka z nich.
Komora Mikołaja Kopernika – powstała przed 1785 r. Znajduje się w niej solna figura przedstawiająca wielkiego astronoma, która powstała, jako upamiętnienie jego 500 urodzin. Kopernik odwiedził kopalnię jako student.
Komora Spalone – upamiętnia pożary, które nawiedzały kopalnie. Pokazani są tu górnicy pokutnicy. Nazwa pochodzi od tego, że ludzie ci czołgali się po posadzkach wyrobisk z długimi żerdziami, na których płonął ogień. W ten sposób szukali metanu i go wypalali pod stropami póki występował w niewielkich ilościach. Czasem to zajęcie kończyło się tragicznie.
Kolejne atrakcje na Trasie Turystycznej
Kaplica św. Kingi – to podziemna świątynia o wielkich rozmiarach: 54 m długości, 18 m szerokości i 12 m wysokości. Położona 101 m pod ziemią stanowi jedną z największych atrakcji kopalni i podziemnego szlaku.
Posadzka stanowi jednolitą solną bryłę, a ściany zdobią płaskorzeźby dotyczące Nowego Testamentu.
Ciekawy ołtarz główny z postacią św. Kingi, której relikwie znajdują się w tej kaplicy.
Żyrandole wykonane są z solnych kryształów. Odbywają się tu, co niedzielę msze święte. Sala ma doskonałą akustykę, więc można trafić na różne koncerty.
W 1999 r. jeden z górników wyrzeźbił figurę Jana Pawła II, który również był jednym z gości kopalni.
Aż się wierzyć nie chce, że wszystkie solne wspaniałości, jakie tu oglądamy wykuło w soli tylko trzech górników rzeźbiarzy. Zaczęli swą pracę w 1896 r.
Kopalnia Soli Wieliczka – Dalsza wędrówka po kopalnianej Trasie Turystycznej
Komora Józefa Piłsudskiego – powstała w XIX w. Są to dwa wyrobiska, które łączy tunel. Dno zalane jest solanką. Kiedyś można było przepływać między brzegami tratwą. Obecnie nie jest to możliwe. Nad wodą ustawiono solną rzeźbę patrona tonących, czyli św. Jana Nepomucena.
W kopalni znaleźliśmy też pomnik Józefa Piłsudskiego. Jak łatwo się domyślić wykonany z soli.
Komora Michałowice – drugie, co do wielkości i jedno z najładniejszych pomieszczeń na naszej trasie zwiedzania. Sól wydobywano tu prawie przez 100 lat. Ma 35 m wysokości. Żeby zapobiec zawaleniu ustawiono drewnianą konstrukcję, której wielkość również robi niesamowite wrażenie. W komorze podziwiamy największy żyrandol w kopalni, który zdobią tysiące solnych kryształków.
Komora Janowice – tę grotę wydrążono w XVII w. Poświęcono ją polskiej legendzie opowiadającej o pochodzeniu złoża solnego w Wieliczce. Sól zaczęto wydobywać w tym miejscu pod koniec XIII w. W Krakowie wówczas panował książę Bolesław Wstydliwy z żoną św. Kingą. Zanim ta przybyła z Węgier do Polski otrzymała od ojca króla Beli IV w wianie jedną z kopalń soli. Wrzuciła tam do szybu zaręczynowy pierścień.
Jadąc do Krakowa zatrzymała się w Wieliczce i nakazała kopać w ziemi. Górnicy natrafili na sól a w pierwszej jej grudce znaleźli pierścień zaręczynowy Kingi. W ten cudowny sposób sól przywędrowała z Węgier do Polski wraz ze swoją panią. Legendę tę przedstawia w komorze grupa solnych figur.
Nasza podziemna wędrówka powoli dobiega końca
Komora Kazimierza III Wielkiego – król zasłużył się dla kopalni w Wieliczce. W 1368 r. nadał statut dla żup krakowskich. Unormował w nim prawo górnicze i uregulował zarządzanie przedsiębiorstwem. Sól w tamtych czasach była jedynym konserwantem i z tego względu była bardzo droga. Dochód z handlu solą stanowił 1/3 całego skarbu Królestwa Polskiego.
Nasza opowieść o kopalni w tym miejscu się kończy. Ciekawych miejsc takich jak jeziorka, rzeźby, pomniki, komory, tunele i szyby jest mnóstwo. Nie sposób je wszystkie opisać a nawet samo oglądanie na żywo zajmuje wiele czasu. Zachęcamy gorąco do osobistego zwiedzania kopalni. My wracamy na powierzchnię windą górniczą. W Wieliczce jest jeszcze trochę ciekawych miejsc, które trzeba odwiedzić. O tym jednak przeczytacie w kolejnym wpisie na naszym blogu www.myzwiedzamy.pl. Zwiedzajmy razem!!!
