T&L Zwiedzając zabytki Dolnego Śląska koniecznie musimy odwiedzić Zagórze Śląskie, gdzie na Górze Choina (450 m n.p.m.) wzniesiono Zamek Grodno. Jego dzieje to ponad 700 lat ciekawej historii, która sięga czasów Piastów Śląskich. Obecnie to jedna z najważniejszych i najlepiej zachowanych warowni woj. dolnośląskiego. Atrakcyjności temu miejscu dodaje widok z wieży zamkowej na Góry Czarne, czyli część Gór Wałbrzyskich. U podnóża wzniesienia obchodzimy Jezioro Bystrzyckie powstałe dzięki zbudowanej na rzece Bystrzycy tamie. O tym spacerze więcej opowiemy w kolejnym materiale.
Żeby dostać się do zamku (dni i godziny otwarcia) samochód musimy zostawić na jednym z parkingów w Zagórzu Śląskim, ponieważ nie ma możliwości podjechania pod samą warownię. Z centrum miasta pod bramę wejściową do obiektu czeka nas około 15-20 minutowy spacer. W tym miejscu przed wstąpieniem w mury zamkowe robimy sobie odpoczynek po podejściu i zapoznajemy się z historią obiektu.
Zamek Grodno – historia
Początek istnienia zamku nie jest dokładnie znany. Jedna z wielu legend związanych z obiektem mówi o zbudowanej w 800 r. przez angielskiego rycerza drewnianej strażnicy. Tę miał rozbudowywać książę Bolesław Wysoki.
Pierwszy dokument, w którym wymieniony jest zamek pod nazwą Kinsberg pochodzi z 1315 r. W tym czasie te tereny Dolnego Śląska należały do księstwa świdnicko-jaworskiego. Powodem wybudowania zamku była potrzeba ochrony szlaku handlowego przebiegającego przez dolinę rzeki Bystrzycy.
Uważa się, że budowa murowanej warowni odbyła się za czasów Piasta Śląskiego księcia Bolka I Surowego. W I połowie XIV w. zamek górny rozbudował książę Bolko II Mały. Istniała tu wieża obronna, dwa kamienne budynki dla załogi, wieża bramna, pomieszczenia gospodarcze, a wszystkie obiekty otaczał gruby obronny mur.
W r. 1392 księstwo świdnicko-jaworskie przeszło pod panowanie Korony Czeskiej.
W XV w. warownię zajęli rycerze rozbójnicy grabiący okolicę. Jednym z nich był ten, którego nazywano Puschke. To on przebywał wraz z kompanami na zamku w latach 1443-1450.
W 1553 r. zamek zakupił jeden z właścicieli Książa Krzysztof I von Hochberg.
W roku 1545 cesarz Ferdynand I przekazuje obiekt na własność Maciejowi von Logau. To on, a następnie jego syn Jerzy przebudowują zaniedbany zamek w stylu renesansowym. Powstają w tym okresie m.in. dolny dziedziniec otoczony murem obronnym z 5 bastejami, czyli obronnymi basztami, brama wejściowa z budynkiem mieszkalnym, łaźnia, piekarnia oraz zabudowania gospodarcze. Pod koniec XVI w. wdowa po Jerzym von Logau z powodów finansowych opuszcza zamek wraz z dziećmi.
Dalsza historia Zamku Grodno
W trakcie wojny trzydziestoletniej zamek zdobywają Szwedzi i od tego czasu obiekt powoli popada w ruinę. Trawi go pożar, mają miejsce bunty chłopskie, walą się okalające zamek mury. W roku 1823 chłopi z najbliższej okolicy kupują pozostałości warowni z zamiarem pozyskiwania budulca.
Ich planom przeciwstawia się pewien profesor z Wrocławia, który na drodze sądowej uzyskuje zamek w dożywotnie użytkowanie. Zabezpieczył on ocalałe mury przed dalszym niszczeniem oraz cały obiekt przed grabieżami.
Następcy profesora Johanna Gustava Buschinga do początku XX w. przeprowadzili prace adaptacyjne przystosowujące obiekt do celów turystycznych (muzeum i restauracja). Prace konserwatorskie trwały też po II wojnie światowej. Od 2008 r. Zamek Grodno jest własnością gminy Walim. Obiekt dostępny jest dla turystów przez cały rok i z całą pewnością warto go zwiedzić z przewodnikiem.
O historii Zamku Grodno dowiadujemy się również z tablicy informacyjnej umieszczonej na terenie twierdzy.
Zwiedzanie Zamku Grodno – zamek dolny
Przed wejściem na teren zamku przed murami zapoznajemy się ze szlakami, którymi można dalej z tego miejsca wędrować. Nam spodobał się szlak żółty. Pójdziemy nim po opuszczeniu murów zamkowych żeby dojść do tamy w 40 minut. Może to być ciekawa wycieczka.
My na dziedziniec zamku dolnego dostajemy się przez wejście w budynku bramnym. Tu zwracamy uwagę na zdobienia tynkami sgraffito z 1570 r. To również data powstania obiektu. Ta część zamku to późnorenesansowy unikat. Jak widać na poprzednim zdjęciu wejścia strzegą dwa potężne lwy.
Budynek był najważniejszy na dolnym dziedzińcu, ponieważ pełnił funkcję głównego wejścia do zamku. Znajdowały się tu pomieszczenia dla służby a obecnie mieści się tu hotel.
Zamek Grodno – atrakcje na dziedzińcu zamku dolnego
Znajdujemy się na dziedzińcu zamku dolnego i tu musimy kupić bilety umożliwiające wejście na górną część Zamku Grodno. Warto tu spędzić trochę czasu przed spotkaniem z przewodnikiem. W tej części mamy kilka ciekawostek, z którymi zapoznajemy się samodzielnie.
Zaczynamy od intrygującej armaty. Jak dowiadujemy się z opisu została ona odlana w Tuluzie 21 czerwca 1850 r. Jak się tu znalazła? Okazuje się, że jest to dar cesarza Wilhelma I Hohenzollerna dla ówczesnego właściciela zamku za udział w wojnie francusko-pruskiej.
Na terenie dziedzińca dolnego Zamku Grodno odwiedzamy również Karczmę Rycerską gdzie możemy coś wypić oraz skosztować pysznych dań bądź deserów. Jest to doskonałe miejsce na uzupełnienie kalorii utraconych podczas wspinaczki na wzniesienie.
Po posiłku podchodzimy jeszcze do drewnianej dzwonnicy i powoli udajemy się na spotkanie z naszym przewodnikiem, z którym mamy się przywitać w bardzo charakterystycznym miejscu.
Na oprowadzającego nas po górnej części Zamku Grodno czekamy przy pomniku przyrody. Jest to lipa sądowa o wysokości 16 m i mająca ponad 6 m obwodu pnia. Rośnie w tym miejscu ponad 500 lat i mogłaby opowiedzieć wiele ciekawych i strasznych historii. Uważa się, że to pod nią sądzeni byli przestępcy.
Zmierzamy w kierunku zamku górnego
Żeby dostać się do głównej części obiektu musimy przejść pod przedbramie zwane też bramą wejściową do zamku górnego. Kiedyś w tym miejscu znajdowała się kaplica zamkowa.
Tu zwracamy uwagę na kamienny portal renesansowy z końca XVI w. po bokach, którego umieszczone są kolumny korynckie podtrzymujące fryz z herbami rodów szlacheckich. Nad wejściem oglądamy cesarskiego orła podtrzymywanego przez dwa gryfy. Płaskorzeźby nad wejściem symbolizują pożądane cechy rycerskie: sprawiedliwość, miłosierdzie, siłę, mądrość, cierpliwość, umiarkowanie i nadzieję.
Zerkamy jeszcze do tyłu żeby obejrzeć budynek bramny z przejściem, którym dostaliśmy się na dziedziniec zamku dolnego. Widoczny jest też dach Karczmy Rycerskiej, w której się niedawno posilaliśmy. Do obiektu prowadzi drewniany most, którym jednak nie można przechodzić do istniejącego tu hotelu.
Zwiedzanie Zamku Grodno – dziedziniec zamku górnego
Najwyższa pora wejść na górny zamek. Dopiero po przejściu przedbramia widzimy potężne mury tej części Zamku Grodno.
Tu kolejny atrakcyjny portal ozdabiający wejście do tej części historycznego obiektu.
Znajdujemy się obecnie na zamku górnym a właściwie na jego dziedzińcu. Tu ponownie zwracamy uwagę na potężne mury kilkupiętrowego obiektu.
W tej części warowni zapoznajemy się z salą tortur oraz przyrządami za pomocą, których przekonywano podejrzanych do składania odpowiednich zeznań. My pokazujemy krzesło inkwizytorskie i zapewniamy, że nie jest to najstraszniejszy przedmiot do zadawania bólu.
Kolejnym smutnym miejscem, do którego zaglądamy jest Loch Głodowy. Jeśli się dobrze przyjrzymy to w głębi zobaczymy szkielet człowieka. Według zamieszczonego w kilku językach opisu jest to księżna Małgorzata. Jej historia jest wstrząsająca. Miała ona wyjść za dużo starszego mężczyznę, ale żeby tego uniknąć zrzuciła go ze skały. Za takie postępowanie ojciec skazuje ją na śmierć głodową i zamyka w lochu. Zakochany w niej rycerz potajemnie dostarcza wodę oraz posiłki, co przedłuża życie ukochanej. Burgrabia odkrywa spisek i nakazuje ściąć młodzieńca. Małgorzata umiera z głodu a jej kości bieleją w lochu do dnia dzisiejszego.
Wchodzimy do zamku górnego
Na zamku górnym znajduje się kilka komnat udostępnionych do zwiedzania. Jedną z nich nazwano Rycerską lub też Kominkową. To w niej zachował się jedyny na zamku kominek. Powodem takiej sytuacji może być to, że wykuty jest w skale, na której pobudowano warownię. Zachowała się tu również oryginalna posadzka oraz boazeria.
Wąskimi schodami wspinamy się na wyższe piętro i wchodzimy do pierwszej Sali Książęcej. Zapoznajemy się tu z historią zamku oraz oglądamy obrazy z wizerunkami książąt piastowskich.
Przechodzimy do II Sali Książęcej. W tej komnacie wśród eksponatów znaleźliśmy obrazy oraz meble z zamkowej kolekcji. Zachowały się tu również resztki bardzo zniszczonej polichromii.
Dalej przewodnik prowadzi nas przez Salę Mokrą, w której skały wystające ze ścian w gorące oraz parne dni pokrywają się rosą. Kolejne pomieszczenie to sala multimedialna gdzie wita nas Biała Dama. Na prezentacjach pokazywanych na ekranie poznajemy materiały opowiadające o rezerwacie przyrody na Górze Choina.
Wspinamy się dalej, aby dostać się na zamkową wieżę. Słyszeliśmy, że rozciągają się stąd piękne widoki. Tak jest rzeczywiście. Widok na otaczające Zamek Grodno góry o raz biegnącą dołem górską dolinę, która obecnie jest zalana i tworzy Jezioro Bystrzyckie jest przeuroczy. To obrazy z tego punktu widokowego zainspirowały nas do wędrówki nad ten sztuczny akwen, ale o tym w kolejnym wpisie.
Nasza wycieczka po Zamku Grodno dobiega końca. Była to ciekawa przygoda z historią, którą pięknie przedstawił nam nasz przewodnik. Możemy z czystym sumieniem polecić tę warownię do wpisania na listę obiektów, które koniecznie trzeba odwiedzić w woj. dolnośląskim.
