T&L Ostatnim punktem naszego zwiedzania Wzgórza Zamkowego w Krakowie jest Bazylika św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu. Jest to kościół archikatedralny. Koronowani byli tu królowie, którzy również są tu pochowani. Jest ich 17 łącznie z Jadwigą i Anną Jagiellonkami. Spoczywają tu również: św. Stanisław ze Szczepanowa, biskupi, wodzowie, przywódcy polityczni i narodowi wieszczowie.
Więcej o naszym pobycie na Wzgórzu Wawelskim i znajdujących się tu atrakcjach dowiecie się odwiedzając nasz blog www.myzwiedzamy.pl oraz otwierając zakładkę dotyczącą woj. małopolskiego.
Niestety w pięknym wnętrzu katedry nie możemy robić zdjęć, więc musicie uwierzyć w słowo pisane lub odwiedzić to miejsce osobiście, a naprawdę warto.
Bazylika św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu – historia
Obecnie kościół, jaki podziwiamy jest gotycki. Wcześniej w tym miejscu stały dwa obiekty romańskie. Pierwszy zaczęto budować około 1000 r. Była to katedra chrobrowska poświęcona św. Wacławowi. Z tym świętym przez matkę Dobrawę spokrewniony był Bolesław Chrobry.
Konsekracja II katedry romańskiej miała miejsce w 1142 r, Nazywamy ją hermanowską od księcia Władysława Hermana, który rozpoczął jej budowę. Prace dokończył Bolesław III Krzywousty. W tej katedrze na środku umiejscowiono grobowiec św. Stanisława ze Szczepanowa i od tego czasu trwa jego kult w tej świątyni. Katedra spłonęła w 1305 r. ale jeszcze w jej pozostałościach w roku 1320 koronował się Władysław Łokietek. Do dziś zachowały się fragmenty tamtego obiektu.
Powstanie gotyckiej katedry, którą podziwiamy do dziś
Katedrę gotycką zaczął budować władca, o którym wspominamy wyżej. Ukończono ją w 1364 r. i konsekrowano w obecności króla Kazimierza Wielkiego. Ten obiekt podziwiamy do dnia dzisiejszego, choć wielokrotnie go przebudowywano. Rozbudowywano go głównie o nowe kaplice, w których umieszczone zostały mauzolea. Ma trzy nawy oraz trzy wieże. Otocza ją wiele kaplic. Centralnym jej punktem nadal jest niesamowity i przyciągający uwagę ołtarz z relikwiami św. Stanisława (biskup i męczennik).
Po 1500 r. na polecenie Zygmunta I Starego wzniesiona została renesansowa kaplica Zygmuntowska. Był to początek zmian kaplic gotyckich i dobudowywania nowych w nowym stylu. W wieku XVII wnętrze ozdabiane było w stylu barokowym. Lata 1655-57 to potop szwedzki. Zniszczone zostały liczne dzieła sztuki gromadzone tu przez królów, biskupów oraz magnatów. W XIX w. do katedry sprowadzono zwłoki bądź prochy: Józefa Poniatowskiego, Tadeusza Kościuszki i Adama Mickiewicza. Wieki XX to pochowanie ciał Józefa Piłsudskiego i Władysława Sikorskiego. W XXI w. pogrzebano tu Lecha Kaczyńskiego z małżonką.
W czasie II wojny światowej katedra była zamknięta a wiele zabytków zostało zagrabionych lub zniszczonych.
Bazylika św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu z zewnątrz
Kościół zbudowany jest z cegły i białego kamienia wapiennego. Otaczają go kaplice wykonane w różnych stylach. Świątynia od dziedzińca odgrodzona jest murem obronnym z XIV w. i prowadzą do niej trzy barokowe bramy wykonane w 1619 r.
Bazylikę zdobią trzy wieże. Wieża Zegarowa jest najwyższa na Wzgórzu Wawelskim. Wieża Zygmuntowska ze słynnym dzwonem „Zygmuntem” pochodzi z pierwszej połowy XIV w. Jest druga, co do wysokości i była zbudowana, jako baszta obronna. Trzecią nazywamy Wieżą Srebrnych Dzwonów ze względu na to, że umieszczone tam dzwony mają domieszkę srebra.
Nad wejściem do wnętrza umieszczony jest barokowy baldachim z XVII w. a w zdobiącym je portalu z lat 1636-39 zachowały się drzwi obite blachą z XIV w.
Chodzimy wokół kościoła i znajdujemy tu wiele zachowanych elementów, które sięgają pamięcią nawet XV w. Jest to piękny zabytek, któremu warto poświęcić na Wawelu trochę więcej uwagi. My wspomnimy jeszcze tylko o kaplicy Zygmuntowskiej, którą pokrywa złocona kopuła oraz jej kopii w sąsiedztwie, którą nazywamy kaplicą Wazów. Dodajmy, że kaplic w bazylice jest dziewiętnaście.
Bazylika św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu wewnątrz
Jak już wspomnieliśmy w bazylice nie można wykonywać zdjęć jednak z całą pewnością trzeba do niej wejść żeby się zachwycić jej wystrojem. Znajdujemy tu drewniane posągi świętych z XV i XVI w. Centrum nawy głównej zdobi ołtarz baldachimowy, czyli mauzoleum św. Stanisława ze Szczepanowa. Obecne pochodzi z lat 1626-29. Ufundował je biskup Marcin Szyszkowski. Legenda głosi, że anioły obudziły go i uratowały przed spaleniem w pożarze pałacu biskupów krakowskich w Kielcach.
Trumna wykonana jest z drewna pokrytego srebrem. Zdobią ją sceny z życia świętego oraz np. z bitwy pod Grunwaldem. Wierzono, że święty przyczynił się do zwycięstwa. Konfesja zwana jest również Ołtarzem Ojczyzny i królowie składali przy niej wojenne trofea. Władysław Jagiełło przywiózł tu chorągwie zdobyte na Krzyżakach pod Grunwaldem. Jako ostatni złożył tu chorągiew Jan III Sobieski. Tę zdobył pod Wiedniem po zwycięstwie nad Turkami.
W nawie głównej mamy też z obu boków nagrobki królów Polski: Władysława III Warneńczyka (grób symboliczny) i Władysława II Jagiełły z połowy XV w.
Dalszy spacer po wnętrzu bazyliki
Przed ołtarzem głównym odbywały się koronacje królów Polskich. Obecny pochodzi z około 1650 r. Po obu stronach prezbiterium napotykamy na kolejne sarkofagi zachwycające wykonaniem. Są to nagrobki: Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego (ten należy do niewielu tak wykonanych w całej Europie).
Obok zakrystii podziwiamy ołtarz z czarnego marmuru. Jest on ważny, ponieważ umieszczono w nim słynący z cudów krzyż królowej Jadwigi. Legenda głosi, że w czasie jednej z modlitw przemówił do niej ukrzyżowany Chrystus. W pobliżu znalazły się pomniki nagrobne Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego.
Świątynię od wewnątrz otacza wiele kaplic pochodzących nawet z XIV w. Wszystkie zachwycają a my wymieniamy tylko kilka z nich. Są to kaplice: Potockich, Wazów, Zygmuntowska, Mariacka, Czartoryskich itd.
Po wnętrzu świątyni można chodzić w nieskończoność i zachwycać się wszystkimi detalami pomników, nagrobków, malowideł itd. Jest to niesamowite przeżycie i obcowanie z historią. My jednak schodzimy pod posadzkę do krypt.
Krypty w Bazylice św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu
Będąc w bazylice należy koniecznie zejść do krypt. Te podzielone są tematycznie.
W Krypcie Wieszczów Narodowych pochowani są Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki. Znajdujemy tu również urnę z ziemią z grobu Cypriana Kamila Norwida.
W Krypcie św. Leonarda (pozostałość po drugiej świątyni romańskiej) spoczywają m.in. Jan III Sobieski, Michał Korybut Wiśniowiecki, Tadeusz Kościuszko, Józef Poniatowski i Władysław Sikorski.
Groby Królewskie na Wawelu są miejscem spoczynku królów polskich od Zygmunta Starego po Augusta II Mocnego. Znajdują się tu też nagrobki ich rodzin i wielkich polskich bohaterów.
Mamy tu jeszcze Kryptę Arcybiskupów Krakowskich, w której pochowano np. Adama Stefana Sapiehę i Franciszka Macharskiego.
Warto też zwrócić uwagę na zakrystię wzniesioną w 1322 r. oraz odwiedzić skarbiec katedralny z niesamowitą ilością cennych pamiątek gromadzonych od stuleci. My jednak się teraz trochę powspinamy.
Wieża Zygmuntowska bazyliki na Wawelu
Wieża Zygmuntowska na Wawelu jest drugą, co do wysokości. Została wzniesiona w pierwszej połowie XIV w. jako baszta obronna. Została podwyższona w XVI w. w celu umieszczenia w niej Dzwonu Zygmunt. W tym celu powstała też unikatowa konstrukcja drewniana niestykająca się z wieżowymi murami. Wspinamy się na punkt widokowy z piękną panoramą na Stare Miasto. Po drodze zachwycamy się wielkimi starymi dzwonami. Największym z nich jest „Zygmunt”.
Odlanie dzwonu zlecił król Zygmunt I Stary i był on gotowy w 1520 r. Na wieży zawisł dopiero w 1521 r. Pomimo jego wielkich rozmiarów: waga 11 ton, średnica 242 cm, wysokość 241 cm i obwód około 8m na wieży zainstalowany został w około godzinę. Jego dźwięk słychać nawet z 30 km. Dzwon odzywał się podczas koronacji, tryumfów, uroczystych wjazdów, uroczystości kanonizacyjnych, pogrzebów i np. uroczystości w rodzinie królewskiej. Słychać go było podczas 16 koronacji od roku 1530 – Zygmunt II August po rok 1734 – August III. Do roku 1999 był największym w Polsce.
Na wieży wiszą jeszcze inne dzwony, które oglądamy idąc na górę. Jednym z nich jest Dzwon Kardynał, na którym widzimy wyraźne uszkodzenie. Powstało w XIX w. kiedy to spadł kawałek serca Dzwonu Zygmunt. Odlano go w 1455 r. i waży 3400 kg a jego średnica to 160 cm.
Kolejnym z dzwonów jaki napotkaliśmy podczas wspinaczki jest Urban. Ufundował go Kazimierz Wielki około roku 1364. Nazwany imieniem papieża Urbana V w dowód uznania za zgodę na możliwość otwarcia Akademii Krakowskiej. Ten waży 2628 kg i ma średnicę 167,5 cm. Jest najczęściej używanym w bazylice.
Polecamy odwiedzenie katedry i wszystkich innych atrakcji na Wzgórzu Wawelskim. O naszych przygodach przeczytacie na blogu www.myzwiedzamy.pl
