T&L Spacerujemy po dzielnicy Kazimierz i trafimy do kolejnego domu modlitwy, którym jest synagoga Tempel w Krakowie. To zabytkowy obiekt, w którym odbywają się nabożeństwa, ale tylko okazjonalnie. O naszych wyprawach i wielu ciekawych miejscach, które udało się nam zobaczyć przeczytacie na blogu www.myzwiedzamy.pl. Osobną zakładkę poświęciliśmy miejscom odwiedzonym w woj. małopolskim.
Synagoga Tempel jest najokazalszą i najnowszą z krakowskich domów modlitwy.
Synagoga Tempel w Krakowie – historia
Dom modlitwy został wzniesiony w latach 1860-62. Starania o jego budowę trwały 17 lat. Modlili się w tu Żydzi reformowani, którzy skłaniali się ku asymilacji z narodem polskim.
Kazania wygłaszano w języku polskim oraz niemieckim. W okresie międzywojennym zainstalowane były wewnątrz organy, a w chórze śpiewały kobiety.
Synagoga podlegała kilku przebudowom. Ostatnia miała miejsce w 1924 r. Taką też możemy zwiedzać do dnia dzisiejszego.
W czasie II wojny światowej hitlerowcy doprowadzili do dewastacji obiektu. Urządzili tu magazyn, a nawet stajnię dla koni.
Po zakończeniu wojny w synagodze odbywały się regularnie nabożeństwa. Trwało to do 1968 r. W 1947 r. powstała mykwa, czyli zbiornik z bieżącą wodą dla osób i naczyń. Obmycia dokonuje się przez całkowite zanurzenie.
W 1985 r. nabożeństwa ustały. Synagogę zamknięto i zaczęła niszczeć. Nie trwało to jednak długo, bo na początku lat 90. XX w. World Monuments Fund wpisał synagogę na listę Programu Dziedzictwa Żydowskiego w Europie Środkowej i Wschodniej. W 1994 r. rozpoczął się gruntowny remont obiektu, na który przeznaczono milion dolarów. Proces ten zakończył się w czerwcu 2000 r.
W 2002 r. synagogę odwiedził książę Karol (obecnie król Karol III) i spotkał się ze społecznością żydowską Krakowa.
Synagoga Tempel w Krakowie – architektura
Obiekt zbudowany jest w stylu mauretańsko-neorenesansowym. Na ścianach bocznych i elewacji wbudowane są arkadowe okna z unikatowymi barwnymi witrażami z XIX i XX w. Jest ich 43, ale pokażemy je, kiedy znajdziemy się wewnątrz. Robią niesamowite wrażenie.
Podchodzimy do głównego wejścia, nad którym znajduje się tablica Dekalogu wykonana z czarnego marmuru. Pod nią umieszczony jest tekst psalmu. Do środka wchodzimy przez metalowe drzwi zamontowane w 1995 r.
Synagoga Tempel w Krakowie – wchodzimy do wnętrza
Bezpośrednio po przekroczeniu progu domu modlitwy jesteśmy zachwyceni jego bogatym wystrojem. Salę modlitewną zdobią stiuki. Strop i ściany galerii dla kobiet ozdabiają piękne wzory.
Uwagę naszą zwracają fantastyczne mauretańskie zdobienia sufitu oraz balustrad na piętrze.
Trzeba wiedzieć, że dekoracje wnętrza zostały zapożyczone ze sztuki islamu a polichromia sufitu naśladuje tę z meczetu w Kairze.
Wzrok przyciąga też Aron ha-kodesz wykonany z karraryjskiego marmuru w kolorze białym. Jest on bogato zdobiony i bardzo duży. To jeden z najważniejszych elementów w głównej sali modlitwy służący do przechowywania zwojów Tory.
Zachwycają też witraże, o których już wspominaliśmy. Jest ich 43. Każdy z nich ma inne wzory i barwy. Wszystkie są wspaniałe. Warto się im dokładnie przyjrzeć. Są to jedyne oryginalne zachowane witraże synagogalne w Polsce.
Synagoga jest też ośrodkiem kultury
W domu modlitwy nie tylko odbywają się praktyki religijne. To również prężnie działający ośrodek kultury żydowskiej. Można tu wysłuchać koncertów odbywających się w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej. Synagoga Tempel doskonale się do tego nadaje, ponieważ może pomieścić kilkaset osób i ma dobrą akustykę.
Przy synagodze w niewielkim ogrodzie powstało Centrum Społeczności Żydowskiej, które ufundował i uroczyście otworzył w 2008 r. książę Korol Windsor (król Karol III).
Synagoga słynie również z uroczystego obchodzenia polskich rocznic narodowych. Były to np.: 400-lecie pochówku króla Kazimierza Wielkiego, 500-lecie bitwy pod Grunwaldem, rocznice Konstytucji 3 Maja, związane z Tadeuszem Kościuszką i marszałkiem Józefem Piłsudskim. W nabożeństwach brali udział też katolicy, a rabini wygłaszali patriotyczne kazania.
Przed obiektem znaleźliśmy mapę, na której zaznaczono Trasę Zabytków Żydowskich. Warto nią pospacerować w czasie zwiedzania dzielnicy Kazimierz w Krakowie.
Więcej o naszych wyprawach po Polsce i nie tylko przeczytacie na blogu www.myzwiedzamy.pl. Zapraszamy do wspólnego zwiedzania.
