T&L Zamek Gniew na Szlaku Zamków Gotyckich jest jednym z 12 obiektów leżących na samochodowej trasie biegnącej przez Warmię, Mazury (woj. warmińsko-mazurskie) oraz Pomorze (woj. pomorskie) (642 km). Na szlaku znajdujemy zamki biskupie, kapitulne oraz krzyżackie. My wcześniej odwiedziliśmy: Bytów, Malbork, Sztum, Kwidzyn, Olsztyn, Nidzicę, Lidzbark Warmiński, Kętrzyn. Jak łatwo policzyć jeszcze kilku miejsc nie opisaliśmy. Dziś jednak zwiedzamy krzyżacki zamek Gniew w miejscu, gdzie Wisła łączy się z Wierzycą w woj. pomorskim. Pochodzi z przełomu XIII i XIV w.
Zamek Gniew na Szlaku Zamków Gotyckich – zwiedzanie
Do zamku możemy dojechać samochodem. Zostawiamy go przed obiektem na bezpłatnym parkingu lub wjeżdżamy na jego teren, gdzie płacimy za postój. Wszystko zależy od dostępności miejsc. W pierwszej kolejności udajemy się do Domu Bramnego, gdzie kupujemy bilety. Tu też spotykamy się z przewodnikiem i rozpoczynamy zwiedzanie jednego z najpotężniejszych zamków krzyżackich, które znajdują się po lewej stronie Wisły (większe były w Człuchowie i Gdańsku).
Warownia zbudowana po roku 1290 od strony Domu Bramnego wygląda imponująco. Zobaczymy, co będzie dalej, bo zgodnie z kierunkiem zwiedzania zmierzamy w stronę dziedzińca zamkowego.
Twierdza podobnie jak jej dziedziniec jest zbliżona kształtem do kwadratu. Wewnętrzna przestrzeń pokryta jest szklanym dachem. W samym centrum dziedzińca znajduje się przykryta przezroczystą taflą dawna studnia. Obecnie odbywają się tu wesela, koncerty itd.
Spoglądamy na jedną ze ścian, gdzie znajdują się portrety czterech osobistości związanych z gniewskim zamkiem. Są to: Zygmunt von Ramungen (komtur gniewski, z którym wiąże się legenda), Jan z Jani (pierwszy wojewoda pomorski i starosta gniewski), Jan III Sobieski (starosta gniewski i późniejszy król Polski), Jan Henryk Dąbrowski (rezydował na zamku przez kilka miesięcy wraz ze swym sztabem w 1807 r. Tu też leczył rany odniesione podczas bitwy o Tczew).
Zamek Gniew na Szlaku Zamków Gotyckich – legenda o dobrym duchu
Jak już wspominaliśmy z zamkiem, a właściwie jednym z komturów wiąże się pewna legenda, którą teraz opowiemy. W latach 1407-10 zarządzał tu Zygmunt von Ramungen. Był dobrym i szanowanym gospodarzem oraz opiekunem okolicznej ludności z komturii gniewskiej. Jako człowiek światły wiedział, że wojna z Polską o Pomorze Gdańskie oraz Żmudź nie jest dobra dla Krzyżaków. Odradzał takie rozwiązanie, lecz Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego Ulrich von Jungingen zdecydował inaczej.
Zygmunt dostaje wezwanie i ma się stawić na spotkanie wojsk zakonnych pod Świeciem. Jest rok 1410. Wyrusza, więc w pośpiechu, choć wbrew swej woli. Jeden z braci zadaje pytanie, komu komtur powierzy zamek na czas wojny, a ten odpowiedział w zdenerwowaniu, że choćby i złym duchom. Dochodzi do wielkiej bitwy pod Grunwaldem, gdzie Zygmunt ginie z odniesionych ran.
Gniew zajmują Polacy i łupią majątek zakonu. Zygmunt w tym czasie podobno pojawia się na murach i krąży po zamku pilnując dóbr. Dalsze dzieje zamku są burzliwe, a komtur pokazuje się coraz rzadziej i tylko wtedy, gdy dzieje się coś nieprawidłowego. Staje się dobrym duchem warowni.
Podobno pojawił się ostatni raz w czasie wielkiego pożaru z roku 1921, który zniszczył prawie całkowicie zamek. Krzyczał wówczas, że przeklina wszystkich razem i każdego z osobna, który się do tych zniszczeń przyczynił. Dodamy tu, że pożar wybuchł z niewyjaśnionej przyczyny. Zygmunt również głośno domagał się zbierania bogactw na odbudowę twierdzy.
Jak widać, zamek po wielkich zniszczeniach został odbudowany, a większa jego część przeznaczona jest na hotel. Jest jednak część przeznaczona dla ruchu turystycznego, którą za chwilę dalej podążymy. Warto się pilnie rozglądać po krużgankach warowni, bo podobno dobry duch zamku nadal jest tu spotykany.
Zamek Gniew na Szlaku Zamków Gotyckich – dalsze zwiedzanie
Z dziedzińca udajemy się do kolejnych komnat. Tym razem schodzimy do piwnic, gdzie oglądamy film o historii zamku oraz podziwiamy ogrom twierdzy na makiecie. Przedstawia ona warownię z czasów jej rozkwitu.
Kolejnym miejscem, jakie odwiedzamy jest kaplica zamkowa. Możemy powiedzieć, że jej wystrój jest raczej ubogi. Znajdujemy tu jedynie skromny ołtarz oraz flagi na ścianach.
W kaplicy znajduje się cela pokutna podobna do tej, jaką widzieliśmy na zamku w Golubiu-Dobrzyniu w woj. kujawsko-pomorskim. Charakteryzuje się ona tym, że skazany miał tylko jedynie małe okienko, przez które mógł widzieć tylko ołtarz. Sprawdziliśmy to niewielkie pomieszczenie i stwierdzamy, że pobyt tam z pewnością nie należał do najprzyjemniejszych.
Kolejnym pomieszczeniem na zamku jest zbrojownia. W tym miejscu oglądamy wszelkiego rodzaju repliki broń, jaką można było walczyć w dawnych czasach. Znajdują się też tarcze oraz zbroja, która chroniła żołnierzy i konie.
Kontynuujemy nasz spacer po zamku
Idziemy dalej poruszając się ciekawymi przejściami i krużgankami. Trafiamy do Sali II Wojny Światowej.W tym miejscu prezentowane są pamiątki z tego właśnie okresu. Nie ma to nic wspólnego z Krzyżakami jednak z pewnością zadowoli miłośników militariów.
Jak już wspomnieliśmy po zamku poruszamy się m.in. wąskimi i długimi krużgankami. Takie przejścia oraz wąskie kręte schody wraz z przyciemnionym światłem robią na nas duże wrażenie.
Tymi korytarzami obchodzimy cały zamek dookoła. Ponieważ znajdują się tu niewielkie okienka mamy widok na wszystkie strony świata. My zwracamy uwagę na znajdujące się w pobliżu, za Domem Bramnym Stare Miasto. Pójdziemy tam po wyjściu z zamku.
My powoli opuszczamy wnętrze warowni. Robimy jeszcze kilka zdjęć zbrojom rycerskim, które w odpowiednim świetle sprawiają bardzo realistyczne wrażenie. Może faktycznie pilnują spokoju ducha zamku, którego podobno można jeszcze spotkać spacerującego po swych dawnych komnatach i korytarzach. My go nie widzieliśmy.
Spacer po terenie zamkowym
Po opuszczeniu twierdzy chodzimy po terenie obiektu i mamy tu czas nieograniczony. Nie musimy też kupować żadnych biletów. Obchodzimy zamek i podziwiamy jego potężne mury.
Większa część zamku przeznaczona została na Hotel Zamek Gniew. W pobliżu znajdują się jeszcze inne tego typu budowle stylizowane na dawne budynki. Są to: Hotel Rycerski oraz Hotel Pałac Marysieńki. Z tym ostatnim wiąże się ciekawa historia, ale tę opowie Wam przewodnik. Wszystkie mogą się pochwalić czterema gwiazdkami i wyglądają znakomicie.
W pobliżu hoteli znajduje się plac zabaw dla dzieci, ale i arena turniejowa, na której prezentują swe umiejętności obecni rycerze.
Mieliśmy przyjemność jakiś czas temu uczestniczyć w takich pokazach i trzeba przyznać, że są fascynujące, a że odbywają się, co rok to warto się kiedyś wybrać. Wszystko zaczyna się od wystrzału armatniego.
Następnie swoją sprawność we władaniu bronią pokazują wojacy na koniach. Zachwyciło to wszystkich obserwatorów.
Dużą popularnością cieszyły się przejażdżki powozami konnymi, którymi powożą stangreci ubrani w stroje z epoki.
Zamek Gniew na Szlaku Zamków Gotyckich – obiekty wśród zieleni
Bardzo nam się spodobało, że leżące na terenie obiekty znajdują się wśród zadbanej zieleni. Widać tu rękę gospodarza, który dba o najmniejsze szczegóły. Polecamy też restaurację, w której serwowane są smakowite posiłki. Możemy też oglądać dolinę Wisły i wpadającą do niej Wierzycę.
Jeśli ktoś zamierza spędzić tu trochę więcej czasu z pewnością nie będzie się nudził, ponieważ oprócz wspomnianego już placu zabaw dla dzieci można wypocząć w: basenach, SPA, saunie, pubie oraz np. kręgielni. Nad rzeką jest też przystań, a w pobliżu lądowisko dla helikopterów.
My opuszczamy zamek i przez przejście w Domu Bramnym udajemy się na Stare Miasto. O tym jednak opowiemy w kolejnym wpisie.
Po zakończeniu zwiedzania warto udać się na parking znajdujący się nad Wierzycą. Z tego miejsca bardzo ładnie widać panoramę miasta z wyraźnie wyróżniającymi się: zamkiem oraz kościołem.
Zamek Gniew na Szlaku Zamków Gotyckich – krótka historia
Zamek zaczęto budować po 1290 r. Trwało to 40 lat. Po tym okresie obiekt w Gniewie stał się trzecią największą twierdzą krzyżacką na lewym brzegu Wisły po obiektach w Człuchowie i Gdańsku. Stał się siedzibą komtura gniewskiego. Warownię tworzyły cztery skrzydła, które otaczały wewnętrzny dziedziniec. Tak to zostało odtworzone i wygląda również w dniu dzisiejszym.
Polscy rycerze zajmują zamek w 1410 r., aby w czasie wojny trzynastoletniej zdobyło go wojsko należące do Związku Pruskiego. Zamek częściowo spłonął, a komendantem zostaje rycerz Jan z Jani. Mianował go król Kazimierz Jagiellończyk. W tym samym 1454 r. Odbili go ponownie Krzyżacy. Portret Jana widzieliśmy, kiedy przebywaliśmy na dziedzińcu zamkowym. Wojska królewskie przejmują zamek po wygranej Bitwie na Zalewie Wiślanym w 1464 r.
Od tego czasu na mocy II pokoju toruńskiego następuje okres polskich starostów na zamku, który trwa ponad 300 lat aż do czasu rozbiorów (1772), kiedy to trafia w ręce Prusaków. W międzyczasie na krótki okres czasu zajmują obiekt wojska szwedzkie. Król Zygmunt III Waza przebywał tu w roku 1623. W drugiej połowie XVII w. starostą gniewskim był Jan Sobieski przyszły król Polski. Jego portret również widzieliśmy przebywając na dziedzińcu. To on zbudował dla żony na Podzamczu barokowy budynek.
Okres pruski trwa do 1920 r. W tym czasie zamek był wiele razy przebudowywany i służył m.in. za spichlerz. Zburzone zostało gdanisko, zasypano fosy i wykonano nowe otwory okienne.
Zamek Gniew wraca do Polski
W roku 1920 Gniew wraca do Polski i zostaje poważnie uszkodzony przez wielki pożar z 1921 r. W czasie II wojny światowej na zamku funkcjonowało więzienie. Odbudowa zaczęła się w latach1968-74. W 1991 r. utworzono pierwszą trasę turystyczną po terenie warowni. Obecnie mamy tu muzeum, większość komnat to apartamenty hotelowe, odbywają się turnieje rycerskie oraz np. wesela.
Polecamy to miejsce nie tylko, jako hotel, ale też do spacerów wśród zieleni. Warto też wziąć udział w pokazach sprawności rycerskiej. My byliśmy również na rynku Starego Miasta, ale o tym w kolejnym wpisie na naszym blogu www.myzwiedzamy.pl
