T&L Spędzamy czas w woj. lubelskim i odwiedzamy Zwierzyniec. Naszą bazą wypadową jest Zamość, któremu poświęciliśmy kilka wpisów. Opisaliśmy m. in. fortyfikacje, skarbiec, arsenał, katedrę oraz inne atrakcje. W pobliżu znajduje się Szczebrzeszyn, który również odwiedziliśmy. Warte polecenia są: Kozłówka, Puławy i oczywiście sam Lublin ze Starym Miastem oraz zamkiem. Dziś o tym, co nas spotkało w Zwierzyńcu.
Zwierzyniec – nazwa
Do czasu, kiedy tu dotarliśmy o tej miejscowości nie wiedzieliśmy dosłownie nic. Można powiedzieć, że do odwiedzin skłoniła nas nazwa sugerująca kontakt ze zwierzętami. Może jakieś ZOO? Ogrodu zoologicznego nie znaleźliśmy, ale w miejscowości znajduje się Hodowla Konika Polskiego. Jej teren zajmuje 180 ha, a zwierzęta żyją zupełnie swobodnie. Ingerencja człowieka dotyczy jedynie zimowego dokarmiania.
Nasze przepuszczenia okazały się jednak trafne. Okazało się, że za czasów Ordynacji Zamojskiej istniał tu dwór myśliwski, przy którym Zamoyscy założyli „zwierzyniec”. Był to teren ogrodzony parkanem, który otaczała fosa. To właśnie tu mieszkały sprowadzone żubry, jelenie, tarpany, łosie oraz inne zwierzęta.
Zwierzyniec – położenie
Ponieważ Zwierzyniec położony jest na pograniczu Roztoczańskiego Parku Narodowego gwarantuje wiele atrakcji przyrodniczych i krajobrazowych. Leżąc nad rzeką Wieprz umożliwia organizowanie spływów kajakowych. W okolicy możemy też powiosłować po innych wodnych szlakach.
Zwierzyniec otoczony jest ze wszystkich stron lasami (66% powierzchni gminy). Z tego powodu w okolicy poprowadzono wiele szlaków turystycznych pieszych i rowerowych. Przebiegają one w terenie leśnym nad uroczymi ciekami wodnymi, przez które przerzucone są liczne mostki. Przy pięknej pogodzie prezentuje się to uroczo i można spędzić tu kilka dni na łonie natury.
Oprócz rzek i lasów odwiedzamy też zbiorniki wodne. Do miasta przylegają cztery płytkie akweny o powierzchni około 40 ha a w samym Zwierzyńcu spacerujemy nad uroczym Stawem Kościelnym. Jak widać atrakcji przyrodniczych tu nie brakuje.
Jesteśmy miło zaskoczeni, ponieważ znaleźliśmy tu też zabytki świadczące bogatej historii miasta.
Zwierzyniec – historia
Historia Zwierzyńca sięga roku 1593. Powstaje, więc 4 lata po założeniu Ordynacji Zamojskiej, która swą działalność gospodarczą opierała na pozyskiwaniu i przetwarzaniu dóbr pochodzących z lasów.
W XVII w. Zamojscy mieli tu swoją letnią rezydencję, której początkiem był dwór myśliwski. W okolicy istniał zwierzyniec otoczony płotem o długości 30 km. Było to drugie, co do wielkości takie miejsce w ówczesnej Polsce. To właśnie od niego pochodzi nazwa miejscowości, o czym pisaliśmy już wcześniej. W ogrodzie stał pałacyk letni Gryzeldy z Zamoyskich Wiśniowieckiej, która była matką króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego.
Z końcem XVIII w. IX ordynat Jan Jakub Zamoyski zakłada tu fabrykę porcelany oraz mydła.
Do Zwierzyńca zostaje przeniesiona siedziba Ordynacji Zamojskiej, a dzieje się to w roku 1812.
W XIX w. miasto szybko się rozwija, ponieważ działa tu wiele zakładów pracy. Są to m. in.: browar (działający do dzisiaj), tartak, fabryka bryczek i maszyn rolniczych, hotel z restauracją itd.
W czasie II wojny światowej w Zwierzyńcu działały obozy, w których Niemcy przetrzymywali tysiące osób. Istniało tu również getto.
Zwiedzanie Zwierzyńca
Poznaliśmy już topografię miasta oraz jego historię. Pora, więc na spacer i przyjrzenie się zabytkom miasteczka. Zajrzymy też do Roztoczańskiego Parku Narodowego, ale o tym w kolejnym wpisie. Zacznijmy od Stawu Kościelnego oraz znajdującego się tu Kościoła na Wodzie, który zbudowano na sztucznej wyspie.
Kościół na Wodzie p.w. św. Jana Nepomucena w Zwierzyńcu
Świątynia jest najbardziej znanym zabytkiem miejscowości i posiada ciekawą historię. Barokowy obiekt pochodzi z XVIII w. i pierwotnie był teatrem. Pomysłodawczynią budowy była żona Jana Sobiepana Zamoyskiego Maria Kazimiera d’Arquien zwana też Marysieńką, która następnie była królową i żoną Jana III Sobieskiego. Zażyczyła ona sobie, aby w Zwierzyńcu powstał staw z wyspą, na której ma być zbudowany teatr i tak też się stało. Niektórzy sugerują, że tu właśnie miały miejsce pierwsze randki przyszłej pary królewskiej. Może tak właśnie było, ponieważ Zwierzyniec odwiedzało wówczas wiele znaczących osobistości, które gościli Zamoyscy.
Kaplicą dworską przerobiony teatr staje się w latach 1741/47 za czasów VII ordynata Tomasza Antoniego Zamoyskiego. Było to dowodem wdzięczności za narodziny syna Klemensa, który zostaje później VIII ordynatem.
Papież Benedykt XIV wydaje pozwolenie na odprawienie mszy w 1741, a obiekt sakralny zostaje poświęcony w 1747 r. Papież na pamiątkę przekazał 2 rokokowe relikwiarze ze szczątkami świętych męczenników. Te nadal znajdują się w kościele w bocznej kaplicy.
Wnętrze kościoła od XVIII w. pokrywa polichromia przedstawiająca sceny z życia św. Jana Nepomucena. Malowidła wykonał Łukasz Smuglewicz nadworny malarz króla Augusta III.
Po 1800 r. za czasów XII ordynata Stanisława Zamoyskiego kaplica staje się kościołem. Od 1963 dostajemy się do niego szerokim żelbetowym mostem, który zastąpił wąski i drewniany. Przed mostem znajduje się drewniana dzwonnica pochodząca z początku XX w.
Nad Stawem Kościelnym znajdujemy wyjątkowy pomnik
Nad brzegiem Stawu Kościelnego przebiega trakt spacerowy, koło którego umieszczone są m.in. punkty gastronomiczne. W jednym z miejsc, z którego widać opisywany kościół stojący na wyspie znajduje się jeden z 65 pomników, które znajdujemy w Zwierzyńcu. Ten jest jednak wyjątkowy, ponieważ właściwie nic o nim nie wiemy. Jest to kamienny wysoki na 3 m betonowy słup, na którego szczycie znajduje się wykonane z brązu oko opatrzności. Podejrzewa się, że został ufundowany przez tutejszą lożę masońską.
Kompleks wodno pałacowy w Zwierzyńcu – Zwierzyńczyk
Kierujemy się do Zwierzyńczyka, którego pełna nazwa brzmi „Zabytkowy układ wodno-pałacowy w Zwierzyńcu wraz z zagospodarowaniem turystycznym”. Wcześniej jednak mijamy budynek zarządu Ordynacji Zamojskiej, w którym obecnie znajduje się szkoła.
Wchodzimy do parku, który powstał niedawno dzięki funduszom pozyskanym z Unii Europejskiej. Przechadzamy się alejkami biegnącymi wokół zbiorników wodnych.
Nad wodą poprzerzucane są liczne mostki. W wodzie obserwujemy ryby o znacznej wielkości. Po wodzie pływają bawiące się kaczki. Te piękne widoki dopełnione są kwitnącymi liliami wodnymi. Te obrazki z pobytu w Zwierzyńczyku są niezapomniane.
Na tym kończymy opowieść o uroczym Zwierzyńcu. Są tu z pewnością jeszcze inne miejsca warte zobaczenia jak chociażby pałac Plenipotenta, w którym mieści się dyrekcja Roztoczańskiego Parku Narodowego czy też browar w budynku z XIX w. W nim nadal warzone jest piwo, które można popróbować w barze na jego terenie. O smaku nie napiszemy, więc musicie skosztować sami. Warto wejść na wieże widokowe i pospacerować, pojeździć rowerem i popływać kajakiem. Są tu nieograniczone możliwości wszak jesteśmy na pograniczu Roztoczańskiego Parku Narodowego. My właśnie się tam udajemy i opowiemy o przygodach w kolejnym wpisie. Zapraszamy do śledzenia naszych kolejnych wypraw.
