T&L Kolejnym muzeum, jakie zwiedziliśmy w mieście idealnym Jana Zamoyskiego jest Arsenał w Zamościu. Wcześniej już zwiedzaliśmy katedrę i wspinaliśmy się na stojącą obok niej dzwonnicę. Podziwialiśmy fortyfikacje, które obeszliśmy po wewnętrznej i zewnętrznej stronie. Odwiedziliśmy Rotundę, która w czasie II wojny światowej stała się miejscem kaźni. Ciekawym i wartym zobaczenia miejscem jest też Muzeum Zamojskie, które mieści się w Kamienicach Ormiańskich na Wielkim Rynku w Zamościu. Dziś gratka dla miłośników militariów. Oglądamy broń i sprawdzamy jak bardzo się ona zmienia na przestrzeni wieków od XVI do XX.
Arsenał w Zamościu – historia
Pierwszy drewniany budynek Arsenału powstał w trakcie budowania twierdzy na początku lat 80-tych XVI w. Zaprojektował go podobnie jak całe miasto Bernardo Morando.
Po zamurowaniu Bramy Lubelskiej obiekt przeniesiono w okolice Bastionu III gdzie znajduje się do dziś. Tym razem skład broni, artylerii i amunicji został wzniesiony, jako murowany. Obecny wygląd jest inny od oryginału, który spłonął w 1658 r.
W czasie swojej historii budynek pełnił różne funkcje poza tymi, do których był przeznaczony. Była tu np. zbrojownia, w której przechowywano ciekawe egzemplarze broni zdobyte przez Jana Zamoyskiego. Po zlikwidowaniu twierdzy w 1866 r. w budynku znajdowały się magazyny, szkoła i zakład produkcyjny.
Dopiero w 1984 r. na parterze budynku otwarto wystawę „Z tradycji wojskowych na Zamojszczyźnie 1580-1984”. Dodatkowo w okolicach Bastionu III na wystawie plenerowej prezentowana była ekspozycja „Artyleria i broń pancerna z okresu II Wojny Światowej”. Obecnie wszystkie wystawy znajdują się pod dachem: w budynku Arsenału, dawnej Prochowni w Bastionie III oraz pod wałem fortecznym przy kurtynie mieszczącym się między bastionem a Bramą Szczebrzeską.
Jest to jedyne w Polsce muzeum, w którym możemy prześledzić zmiany w sztuce wojennej od XVI do XX w. Wchodzimy, więc do środka. Zobaczymy, co się tu kryje.
Arsenał w Zamościu – ekspozycja
Wchodzimy do Muzeum Fortyfikacji i Broni w obrębie Bastionu III i Arsenału, żeby oglądać zgromadzone tu eksponaty. Jeszcze nie wiemy, co nas czeka, ale ogólny widok wnętrza zachęca do dalszego zwiedzania.
Na początku podziwiamy broń drzewcową z okresu XVI i XVII w. Wśród eksponatów znajduje się halabarda będąca połączeniem topora i włóczni. Była to broń piechoty zachodnioeuropejskiej oraz straży pałacowej.
Przechodzimy dalej i oglądamy m.in. kolejny etap rozwoju broni. W początku XVII w. pojawiają się hakownice z zamkiem lontowym, berdysze, czyli topory oraz kosy bojowe. Nie jest to z pewnością broń, jaką znamy dziś, ale wygląda strasznie i z pewnością była bardzo niebezpieczna. Mamy tu też stroje z tamtej epoki.
W kolejnej z gablot podziwiamy pistolety oraz broń białą typu miecze i szable. Jednym z eksponatów w tym miejscu jest rosyjski tasak saperski z XIX w. Te zęby na ostrzu wyglądają bardzo groźnie.
Zaciekawiła nas również ekspozycja rewolwerów z XIX w. Nawet nie wiedzieliśmy, że jest ich tyle rodzajów.
Kolejnym rzucającym się w oczy elementem są kolorowe i eleganckie stroje wojskowe. Zwróciliśmy również uwagę na wykonanie nakryć głowy.
Obok metalowych zbroi pokazane są ostatnie trzy lufy, które się zachowały z serii „Aniołków”. Pochodzą z XVIII w. i charakteryzuje je to, że występują na nich wizerunki aniołków.
Pawilon Pod Kurtyną
W celu obejrzenia bardziej nowoczesnej broni i tej o zdecydowanie większych gabarytach kierujemy się do Pawilonu Pod Kurtyną. Znajdujemy ekspozycję, która kiedyś znajdowała się w fosie na zewnątrz w okolicach Bastionu III.
Po wejściu do krainy militariów podeszliśmy do balkoniku, żeby zerknąć na ekspozycję z pewnej wysokości i musimy przyznać, że taki widok robi wrażenie.
Schodzimy na poziom ekspozycji i podziwiamy broń palną, czyli pistolety i karabiny różnych rodzajów i okresów. To jednak nie wszystko. Obserwujemy też np. zainscenizowany schron bojowy i warunki, w jakich żołnierze musieli przebywać będąc w okopach.
Poza wymienionym uzbrojeniem poznajemy również armaty oraz umundurowanie poszczególnych jednostek wojskowych lub to, które było związane z szarżą noszących je osób.
Przechodzimy do nieco większych eksponatów i oglądamy samochód pancerny. Ciekawostką jest to, że były one produkowane na podwoziu Citroena lub Polskiego Fiata 621.
Po obserwowanych eksponatach widzimy, że zmierzamy do coraz bardziej nowoczesnego uzbrojenia a jednocześnie jest ono coraz potężniejsze. Na naszej drodze w tym miejscu stanęły armaty przeciwlotnicze.
Skoro widzieliśmy już broń niszczącą samoloty to muszą być też armaty przeciwpancerne. Takie również udało się nam odnaleźć.
Kolejnym eksponatem robiącym duże wrażenie i takim, którego nie spodziewaliśmy się zobaczyć pod dachem jest samolot szkolno – treningowy „Iskra”, który był zaprojektowany w Polsce.
Arsenał w Zamościu – dalsze zwiedzanie
Skoro już jesteśmy przy sprzętach latających to podziwiamy również śmigłowiec wielozadaniowy Mi – 2. Produkowano go w polskich zakładach WSK Świdnik.
Z przestworzy ponownie wracamy na ziemię i podziwiamy czołg T 34. Tu ciekawostką jest to, że pojazd może pokonywać przeszkody wodne a jego załoga składa się z czterech osób. Budowano go w zakładach mieszczących się w okolicach Gliwic.
Po muzeum chodzimy dość długo zachwycając się wielkością i przeznaczeniem poszczególnych broni. Zdajemy sobie sprawę z mocy rażenia zaprezentowanych tu eksponatów a przecież nowoczesna broń jest jeszcze straszniejsza. Naszym zdaniem nigdy nie powinna być używana przeciwko innym narodom a jedynie do obrony. Po co jednak się bronić, jeśli nie jesteśmy atakowani. Niestety w dzisiejszych czasach dzieje się inaczej, co nas bardzo martwi. Wolelibyśmy żeby wszelaka broń pokazywana była jedynie w muzeach tak jak ta w Arsenale zamojskim. Do jego odwiedzenia serdecznie zapraszamy. Naprawdę warto.
